Nieuwe mastverlichting, oude boomreuzen gekapt

IJsbaan klaar voor winterkou

Door Willem Altena

Het grote grasveld van rottende boombladeren en hinderlijke afvaltakjes vrijmaken, de afwaterpomp stilzetten en vervolgens de stevige putkraan in de aanvoerbuis tussen de baan en de naastliggende Swette opendraaien. Eerst even wat gesputter en dan stroomt het Friese boezemwater gulzig het lager gelegen, licht besneeuwde schaatswalhalla aan de Leeuwarderweg op.
Drie dagen en evenveel nachten later staat het water minstens 15 centimeter hoog en zijn de meeuwen weer vertrokken, de buiken vol van muisjes die bij opkomende vloed het hazenpad wilden kiezen en helaas in de toeschietende snavels van de ronddobberende zeevogels verdwenen.
Nu is het wachten op Koning Winter en kenne we hooplek skaatse! Aan de IJsbaan Dicky van der Werf en de verantwoordelijke IJsclub Sneek 1871 zal het niet liggen. Beide zijn er weer helemaal klaar voor. Jong, oud, cracks, schuifelaars; alle schaatsliefhebbers krijgen een warm onthaal.

De bestuursleden en vrijwilligers van de ijsclub zitten nooit stil. Vrijwel elke maandagochtend zijn ze op de ijsbaan te vinden. Er is altijd wel iets te bespreken en onderhoudswerk te doen. Hun groepje dunt iets uit. Wie zich als nieuwe vrijwilliger meldt, krijgt een hartelijk welkom. De afgelopen maanden hadden deze mannen, voornamelijk gezellige senioren, het extra druk met het prepareren van hun geliefde ijsbaan.
De eerste herfstklus was de vernieuwing van de baanverlichting. Heel vaak branden de lampen niet – zo hard en lang vriest het (spijtig genoeg) tegenwoordig niet meer. Maar áls inwoners van de Waterpoortstad hier in de avonduren rondjes willen rijden, kunnen zij dat vanzelfsprekend niet bij alleen maanlicht…
De ijsvereniging weet dat als de beste en heeft nu alle lampen en armaturen vernieuwd. De gasontladingslampen zijn verdwenen. Die startten langzaam op, waren peperduur in gebruik en zijn sinds een paar jaar ook niet meer verkrijgbaar.
In de top van de 15,5 meter lange en 41 jaar oude stalen palen werpen nu led-lampen, klein maar sterk, licht op de ovale schaatspiste. Een vervangingsklus van zo’n tienduizend euro, op hoog niveau uitgevoerd door de installatiebedrijven Kompas en Hiemstra, respectievelijk uit Gytsjerk en Sneek. Het verenigingsbestuur hoopt de investering door lagere energie- en aansluitkosten op termijn terug te verdienen.
Overigens, de ijsclub mag pas entreegeld heffen als de lampen op de baan zijn ontstoken. Dat heeft alles te maken met de statutair vastgelegde bepaling: ’Tot het moment op de dag dat het licht in de masten aangaat, is het op de ijsbaan gratis schaatsen voor iedereen’.
Een ander opvallend (of eerder, neervallend) karwei was het kappen van acht populieren aan de noordzijde van de baan, net buiten het hek, in opdracht van de gemeente Súdwest-Fryslân. Om er goed bij te kunnen komen, werden hoogwerkers en ander materieel over een strook stalen rijplaten in de lengterichting van de baan aangevoerd.
Tachtig meter hekwerk moest plat en zelfs de bijenkasten verlieten tijdelijk hun vaste stek op het polderdijkje. De bomen, sommige met een onderstam van dik twee meter in doorsnee, konden zo gecontroleerd op de ijsbaan neerploffen, zonder schade aan te richten.
De ijsclub is opgelucht over de verdwijning van deze sta-in-de-weg-reuzen. Hoewel bladerloos hielden ze gunstige koude wind uit noorden en oosten tegen. Het baanwater aan die zijde vroor ook altijd het laatst dicht, tot ergernis van ijsmeester Jelle Plantinga. ,,It is dêr no in stik iepener. It klinkt miskien frjemd, mar sokke hege beammen hâlde waarmte fêst.” De bomenkappers hebben volgens de baanbaas trouwens prima werk geleverd. ,,De kompliminten”.

Minder zijn Plantinga en de andere ijsclubmensen te spreken over de oude afrastering ter plekke. Dat stalen hekwerk is weliswaar (tijdelijk) teruggeplaatst, maar erg deugdelijk is het niet meer. ,,Dat diel is hjir en dêr stikken en foldocht net oan de easken. Dat moat perfoarst fernijd wurde”, oordeelt Plantinga.
De ijsclub gaat er vanuit dat de gemeente hiervoor de beurs trekt. Ze kan al die investeringen moeilijk zelf alleen bestuiveren. Alom wordt gezocht naar gevulde potjes van subsidiegevers, fondsen en sponsors. ,,We doën ut nyt foar oansself”, zegt het bestuur. ,,Ut is foar skaatsend Sneek!”.

IJsbaanbijen, de labradoodles onder de insecten

Bijen zijn de labradoodles onder de insecten. Net zo hip, harig en aaibaar – nou ja, bij wij van steken, eh…, spreken.

Bijen doen nuttig werk in de natuur. Zorgen voor bestuiving van planten en gewassen. Als deze diertjes door landbouwgif, uitlaatgassen en andere derrie er de brui aan zouden geven, moet de mens het voortaan zonder appelwijn, perenjam en augurken stellen. Bijen dood, wij in nood. Vieze vingers af dus van het milieu, is allerwege de slogan.

Dientengevolge zijn (hobby)imkers geziene types aan het worden. Houden jullie bijen? Goed bezig, zeg! Imkers laten zich die milieupluim natuurlijk graag op hun beschermhoed steken. Wie wil niet als wereldinstandhouder worden geprezen?

Maar, eerlijk is eerlijk, menig imker vindt zijn/haar werk/hobby vooral leuk vanwege de HONING! Dat heeft een bijenhouder voor op de baas van een labrador-poedel. Die moet het voedsel kopen. Om dat een dag later in andere vorm ook nog op te ruimen. Of niet…

Over poep gesproken. Honing is nectar, en dat komt uit bloemen. Klopt, maar het is niet de hele waarheid. Wel ’s gehoord van bladhoning? Een heerlijk voorbeeld van versluierd taalgebruik. Ze noemen het ook wel honingdauwhoning, maar eigenlijk is het niks ander dan luizenhoning!

Zet zomerdag de auto een nachtje onder een eik, esdoorn of linde. Ligt er de volgende ochtend een ruw voelend plaklaagje op dak en motorkap. Honingdauw, oftewel: de poep van boomluizen. Wie de tong eroverheen haalt – als je nog durft tenminste – snapt waarom meters hogerop mieren en bijen dat in groten getale doen. Het is superzoet.

De luizen zuigen sap uit de bladeren en openen hun anusjes om het overschot te lozen. De bijen slurpen de kleverige, heldere afscheiding op en zetten het thuis om in honing. De smaak is uitstekend, wellicht iets pittiger dan gewone bloemenhoningen. Uit onderzoek door een bijenprof is gebleken dat deze luizenhoning de meeste antioxidanten bevat. En dus eigenlijk het gezondst is…

Open dag dichterbij

De open bijendag op IJsbaan Dicky van der Werf nadert: zaterdag 26 augustus. Nieuwsgierig naar het bijzondere leven van een honingbijenvolk in een woonomgeving? Neem dan een (gratis) kijkje op het grote, bloemrijke grasveld aan de Leeuwarderweg, waar in de luwte van de hoge bomen aan de noordkant het hele jaar door – ook tijdens schaatsdagen in de winter – een aantal kasten op een rijtje staan. De drie eigenaren ervan – twee Corren (De Boer en Reijenga) en één Willem (Altena) – geven tussen twee en vier uur ’s middags aan kinderen en volwassenen tekst en uitleg over hun hobby met al die tienduizenden werkbijtjes, darren en een handjevol koninginnen. Bij het ijsclubgebouw, waar ook allerlei bijenspullen staan uitgestald, zijn potjes Ysbaan Hoaning te koop. Uiteraard vanuit het loket waar schaatsers anders hun koek en zopie kunnen verkrijgen.

 

Ysbaan Hoaning op open bijendag 26 augustus

De hobby-imkers op de ijsbaan aan de Leeuwarderweg houden weer een open dag. Cor de Boer, Cor Reijenga en Willem Altena staan zaterdag 26 augustus vanaf 14 uur klaar om geïnteresseerden, van jong tot oud, een kijkje te laten nemen in de wondere wereld van de bezige bij.
De infomiddag is gratis en duurt tot ongeveer vier uur. Anti-prikkleding, ook voor de kleinsten, is aanwezig. De drie bijenhouders bieden ter plekke potten met supersmakelijke Ysbaan Hoaning ter verkoop aan, zolang hun voorraad strekt…
De zomervakantie duurt dan nog een week. School, studie; nog even niet aan denken voor jongeren. Hun werkende ouders zijn wellicht op kantoor, fabriek of thuis inmiddels voorzichtig aan het opstarten.

Iisbaan yn’e maaitiid

It keunstboek/projekt iisbaan yn ‘e maaitiid kriget in prachtich ferfolch!
Wy, Hendrik Elings, BaukjeVenema en myn persoan, binne troch de provinsje Fryslan frege us keunstboek/projekt yn te setten foar it fergrutsjen fan de sichtberens fan it Frysk en de Fryske streektalen yn de iepenbiere romte. Wat ha wy betocht?
• 3 fytsrutes lans 3×4 iisbanen
• 3 saneamde sichtplakken (‘losse’ iisbanen)
• By eltse iisbaan in grut boerd mei keunst, in gedicht en ynformaasje
• In boekje (fergees te krijen by VVV’s en Fytsferhiersaken) mei in prote ynformaasje, keunst, gedichten en de fytsrutes (fia ‘knooppunten’)
• In webside
It projekt wurdt troch Lutz Jacobi (foarsitter Fietsplatform Nederland) op 2 juny iepene yn it Gemeentekantoar fan Ljouwert, dit fan 16.45 oant 18.15 oere. Ek is der in lytse eksposysje.
Alle keunstwurken gedichten dy’t yn it boek stean binne fanof 2 juny te sjen op de grutte boerden by de iisbanen. Mar ek in nij Hylper gedicht en nije keunstwurken fan Hendrik en Baukje!
Bygeand in utnuging foar de iepening. Jim binne fan herte wolkom! Kinst net komme, jou dan dyn adres troch fia in mail oan my. Dan stjoer ik in pear boekjes nei dy ta.
Ek taheakke in pdf mei de buorden (2 meter heech, 1 meter breed en it boerd sels 65 cm heech) en in pdf fan it boekje.
Graach alles noch efkes yn betrouen under it kessen oant nije wike freed. Dernei mei it runom bekind wurde!
Mei ut namme fan Hendrik en Baukje graach oant 2 juny en mei hertlike groetnis,
Eddy van der Noord
utjouwerij Louise

website iisbaan keunstrute   Hier staan ook de fietsroutes duidelijk in aangegeven